Güneydoğu’nun dünyaya açılan penceresi. Dicle Nehri’nin suladığı bereketli topraklar... Kesin olarak, ne zaman, kimler tarafından yapıldığı bilinmeyen ve üzerinde 12 medeniyete ait kitabenin bulunduğu tarihi surları ile bir kültür kenti Diyarbakır. Tarih boyunca ünlü bilge ve düşünürleri yetiştirmiş olan Diyarbakır, spor ile 1920’li yıllarda tanışır. Türkiye İdman Cemiyetleri ittifakının kurulması ve Türk Sporunun bu ilk örgütünün tüm Anadolu’ya yayılması, Diyarbakır’da da etkisini göstermiş ve bu etki sonucu yeni yeni kulüpler kurulmaya başlanmış. Diyarbakır’da ilk Amatör spor kulübü, 1920’li yıllarda ünlü düşünür, yazar ve sosyolog Ziya Gökalp’ın öncülüğündeki Gençlik Derneği’nin bünyesinde kurulur. Ziya Gökalp ve arkadaşları o yıllarda ‘Gençlik Derneği’ adı altında bir dernek kurarlar. Dernekte gençlere yönelik genel kültürel faaliyetler, halk oyunları gibi faaliyetler amaçlanmış, bunun yanında derneğe bağlı olarak bir de “Gençlik İdman Yurdu” adı altında bir spor kulübü kurulmuş. Böylece kentte, çağdaş anlamda ilk resmi spor kulübü kurulmuş olur. Ziya Gökalp’in, 1923 yılında milletvekili seçilip kentten ayrılması ve ardından bir yıl kadar sonra da vefat etmesi üzerine, Gençlik Derneği kapanmış, dernekte faaliyet gösteren gençler, kapanan “Gençlik İdman Yurdu’nun yerine, “Dicle İdman Yurdu” adı altında yeni bir futbol kulübü kurarlar.

1930 yılında Dicle İdman Yurduspor Kulübunden ayrılan bazı sporcular, Ayspor ve Yıldızspor takımlarını kurarlar.

1927-1930 yılları arasında Diyarbakır’da başlıca Spor Kulüpleri olarak, ’Dicle İdman Yurdu, ’Ayspor Gençlik Kulübü’ ve ’Yıldız Gençlik Kulüpleri vardır.

1932 yılında Ayspor, iller arası birincilik lig müsabakalarında Türkiye üçüncülüğünü alıyor ve Diyarbakır spor tarihinde bir ilke imza atıyordu. Bu iki ünlü kulübün yanı sıra,

1949 yılında Karacadağ Gençlikspor Kulübü,

1950 yılında ise Dicle Gençlikspor kulübü kuruluyordu.

1950’li yıllarda başlayan Dicle Gençlikspor, Yıldız Gençlikspor rekabeti, 1968 yıllarına kadar olanca şiddetiyle devam eder. Her yıl lig şampiyonları el değiştiriyor ve o yıllarda halkın tek eğlence kaynağı olan futbol, büyük bir seyirci kitlesine ulaşıyordu. 1950-1968 yılları arasında futbol popüler bir hale geliyor ve kulüp sayısı, Ülküspor, ’Hava Gücü’, ’Kara Gücü’ gibi askeri takımlarının da katılımı ile 12’ye, ilçe takımlarından Ergani ve Silvanspor’un katılımı ile 14’e yükseliyordu. Maçlar amatör düzeyde oynanıyor ve geniş halk kitleleri tarafından çok seviliyordu.

1968 yılında tüm yurtta bir İl takımı kurulması öngörülürülür. dönemin Futbol Federasyonu Başkanı Orhan Şeref Apak, Türkiye liglerini güçlendirmek ve tüm yurda yaymak amacıyla bir seferberlik başlatır.

Her ilde bir futbol takımı kurulup Türkiye liglerinde yer alması seferberliği, büyük bir hızla devam eder. Diyarbakır elbette ki bunun dışında kalamazdı. Bir il kulübü kurulmasında en zor olan illerin başında kuşkusuz Diyarbakır gelmekteydi. Dicle Gençlikspor, Yıldız Gençlikspor rekabeti Diyarbakır futboluna öylesine hakimdi ki, bu iki kulübün bir çatı altında toplanmasına imkansız gözüyle bakılmaktaydı. Dönemin Belediye Başkanı Nejat Cemiloğlu ve arkadaşları gerekli çalışmaları yapar ve kentteki amatör takım yöneticileri ile görüşürler. Kentin önde gelen iş adamları ile spor adamları birçok kez toplantılar yaparak, profesyonel lige girmek için çaba harcarlar. Nejat Cemiloğlu, Abdurahman Özbek, İzzet Nakışçı, dönemin Genlik Spor Bölge Müdürü Sait Dikleli ve beraberindeki heyet, dönemin İl Valisi Ali Rıza Yaradanakul ile görüşür ve profesyonel lige müracaat etmek istediklerini bildirirler. Nejat Cemiloğlu ve arkadaşları, dönemin amatör takımlarından Yıldız Gençlikspor, Ayspor, Dicle Gençlikspor, Karacadağspor ve Ülküspor yöneticileri ile görüşürler. Cemiloğlu ve arkadaşları, Türkiye Futbol Federasyonunun böyle bir karar aldığını ve profesyonel lige katılmak istediklerini anlatırlar. Yıldız Gençlikspor ile Dicle Gençlikspor yöneticilerinden olumlu yanıt alırlar. Ayspor, Ülküspor ve Karacadağspor kulüplerinden makul müsbet bir yanıt alamazlar. Uzun görüşmelerin ardından Yıldız Gençlikspor ile Dicle Gençlikspor’un birleşmesine karar verilir. Yıldız Gençlikspor yöneticilerinden şu an hayatta olmayan Nihat Önder ve Yunus Tokat ile Dicle Gençlikspor yöneticilerinden ise Şehmus Tatlıcı, Mehmet Deveci ve Nazmi Çakın ile görüşülür ve anlaşma sağlanır. Dicle Gençlikspor hemen olağanüstü kongre kararı alır ve Dilan Sineması’nda ilk olağan kongresini yapar. 5 kişilik bir heyet, divana şöyle bir öneri sunacaktır.


“ADIMIZ DİYARBAKIRSPOR, RENKLERİMİZİN İSE YEŞİL-KIRMIZI OLMASINI İSTİYORUZ”

Bu öneri divan tarafından kabul edilir. Bir hafta sonra bu kez Yıldız Gençlikspor kulübü kongre kararı alır ve “Diyarbakırspor’la birleşmek istiyoruz” diye bir öneri sunarlar. Kongreler yapılmış ve gerekli anlaşma sağlanmıştır. Böylece iki ezeli rakip olan Dicle Gençlikspor ile Yıldız Gençlikspor birleşmiş olurlar. Diyarbakırspor, bugün formasında taşıdığı renklerin yeşilini Diclespordan, Kırmızısını ise Yıldızspordan alır. Kulübün amblemi ise, kentle özdeşleşen kale surları ile ünlü karpuzu oluşturur. Bu birleşmenin ardından, Diyarbakır’ın adını taşıyan “Diyarbakırspor” 1968 yılının ilk aylarında kurulma aşamasına gelir ve 24 Haziran 1968 yılında ise resmen kurulmuş olur. 1968 yılında Kulübün başkanlığına dönemin Belediye Başkanı Nejat Cemiloğlu seçilirken, yönetim kurulu ise şu isimlerden oluşur:

“Hacı Abdurahman Özbek, Nazmi Çakın, Şahap Bozacı, Nuri Akçam, Bedrettin Köprülü ve Erdoğan Vursavaş”

Yıldızspor ile Diclespor’un birleşmesiyle kurulan Diyarbakırspor’da ilk futbolcular ise şu isimlerden oluşur.

Beton İsmail, Ceylan Emin, Arap Eyüp, Doşo Mahmut, Kampo Cahit, Kel Nazmi, Gavur Sami, Herif Ahmet, Lastik Ali, Apollo Naif, Boğa Emin, Şorik Veysi, Hoşhoş Emin, Hut Nezir, Cemil Kaplanoğlu, Kenan Özbek, Şehmus Kireçci, Abdulkadir Çulcu, Naci, İhsan Özbek, Kaleci Mehmet Ali Biçer ve takım kaptanı Muzaffer.