'Bu bayram Türkiye'de dilleri yasaklanan çocuklarının bayramı değildir'

Çok sayıda dilbilimci ve Kürt dil kurumunun katılımı ile iki gün boyunca dil ve eğitim politikaları üzerinden tartışmaların yürütüleceğini aktaran Birtane, Türkiye'de siyasi açıdan da içinde olunan önemli bir süreçte böylesi bir çalışmanın gerçekleştirileceğini kaydetti. Haziran'da gerçekleştirilecek olan genel seçimlere işaret eden Birtane, Kürt dilini yok sayan yasaların ortadan kaldırılması ve dil konusunda yeni düzenlemelerin yapılması noktasında HDP'nin meclise girmesinin önemli olacağına dikkat çekerek, "Seçimlerde başarı elde edilirse dil konusundaki yasal düzenlemeleri de önemli bir şekilde etkileyecektir. Eğitim konusunda yeni düzenleme ve yasal düzenlemeler getirilmesi de buna halkların başarısına bağlı olacaktır" dedi. İki gün önce kutlanan 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı'nı hatırlatan Birtane, bu bayramın Türkiye'de ezilen kimliklerin çocuklarının bayramı olmadığını belirterek, "Bu bayram, Kürdistani ve Türkiye'de dilleri yasaklanan diğer halkların çocuklarının bayramı değil. Türkiye'de yaşayan çocuklar, özgürce kendi dillerini öğrenmeli ve konuşabilmelidir" ifadelerini kullandı.

'Kendi dilleriniz de çok konuşun diliniz yok olmasın'

Ermeni ve Süryanilere yönelik soykırımın 100'üncü yılına girdiğini hatırlatan Birtane, aynı coğrafyada yaşayan Ermenilere, Kürtlere ve Süryanilere yönelik ulus devlet tarafından fiziki ve kültürel soykırımların geliştirildiğine dikkat çekerek, "Bu coğrafyada gerçekleştirilen katliam ve soykırımları kınıyoruz ve umuyoruz ki bir daha aynı şeyler gerçekleştirilmez" dedi. Devletin kendi ideolojisini toplum üzerinde farz kılmak için tekçi politikalara yöneldiğini kaydeden Birtane, konuşmasına şöyle devam etti: "Ulus devlet sistemleri, kendilerine karşı gördükleri dil ve kültürleri yok ederler. Bu politikalar sonucunda Türkiye'de yaşayan 28 dilden bazıları yok oldu. Birçoğu yok olma tehlikesi ile karşı karşıyadır. Bizim dilimizle konuşacaksınız dediler ancak bunu kabul etmeyen Kürt halkı, mücadeleler ile bütün halklara örnek oldular. Türkiye'de kaybolma ile yüz yüze olan bazı diller halen yaşıyorsa bu da 'yok etme' politikalarına karşı Kürtlerin yürüttüğü mücadeleden kaynaklıdır. Biliyorsunuz ki Cumhuriyet kurulduğunda, 'Türkçe konuş çok konuş' dediler. Biz de diyoruz ki; Lazlar, Kürtler, Araplar ve diğer halklar kendi dillerinizde çok konuşun ki diliniz yok edilmesin ezilmesin." 

'Anadilde eğitimi olmayan dilin yok olma tehlikesi vardır'

Yıllardır ulus devlete karşı yürütülen mücadele sonucunda belli bir seviyeye ulaşıldığını kaydeden Birtane, "Kendi dillerinden utananlar, mücadelenin getirdiği aşamada kendi dilleriyle konuşmaktan gurur duyuyorlar" dedi. Ancak anadilde eğitimin sağlanması gerektiğini kaydeden Birtane, bunun sağlanmadığı her dilin yok olma tehlikesi ile yüz yüze olduğuna dikkat çekti. Bu gerçeklikten yola çıkılarak bundan sonra da yürütülecek mücadele de anadilde eğitimin sağlanabileceği bir sistemin inşası için mücadeleyi yükseltmek gerektiğini dile getiren Birtane, bu kapsamda gerçekleştirecekleri çalıştayda önemli tartışmalar yürüteceklerini belirterek, "İki gün boyunca tartışmalar yürütülecek. Bu tartışmalarda tek dil anlayışı üzerinden değil, çok dillilik ve kültürlülük üzerinden yürütülecek. Eğitim politikaları tartışılacak. Kürdistan'ın diğer parçalarında Kürtçenin durumu nedir. Soranice eğitim dili olarak nasıl işletiliyor" diye konuştu. Kuzey Kürdistan'daki mücadele ve anadilde eğitim sisteminin inşasının zahmetli olacağını belirten Birtane, geçtiğimiz dönemde açılan üç Kürtçe okulu hatırlatarak bu tür çalışmaların yoğunlaştırılması gerektiğini belirtti.

'Boykotlarla kalınmamalı, anadilde eğitim sistemi kurulmalı' 

Birtane'nin ardından DBP Siyaset Akademisi adına konuşan Haşim İzol ise, "Tek dil, ulus, kültür" adı altında halkların kendi coğrafyalarında soykırımlarla karşı karşıya kaldığını belirterek, "Mezopotamya halkların bahçesidir ancak, ulus devletler tarafından zehirlendi" dedi. Kapitalist moderniteye karşı Kürt özgürlük hareketinin 40 yıldır mücadele ettiğini kaydeden İzol, Kürtçe konusunda artık kurs eğitimlerinin yetmediğini ve anadilde eğitim sağlanması gerektiğinin altını çizerek, "Artık kurslarda gördüğümüz dil eğitimi yetmiyor. Kendi dil kurumlarımızı ve okullarımızı kurmalıyız. Anadil bedenin derisidir, yabancı dil ise bedene giyilen elbisedir. DBP Siyaset Akademisi olarak diyoruz ki; eğitimsiz bir dil sulanmayan bir ağaç gibidir, bu ağacın sulanması gerekir. Kendi okullarımızı ve eğitim sistemimizi inşa etmeliyiz. Anadilde eğitim önündeki tüm yasakları kaldırmalı ve mücadelemizi yükseltmeliyiz. Kendi çocuklarımızı kendi dillerinde eğitmeliyiz. Toplumun kendi dilinde eğitimsiz bırakılması, bilincinin ve değerlerinin yok olmasıdır. Devletten bir şey beklemeyecek, eğitim sistemimizi kendimiz inşa edeceğiz. Artık dil konusundaki mücadelede sadece boykotlarla kalınmamalı ve eğitim sistemi kurulmalı. Bu bizim birincil amacımız olmalıdır" ifadelerini kullandı.

Diyarbakır'da 20 sınıfta okul öncesi eğitim

Dilbilimci Şerif Derince ise, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi bünyesinde Kürtçe eğitim konusunda kentte yürüttükleri çalışmalara ilişkin bilgi verdi. Belediyenin Diyarbakır'da 3-6 yaş çocuklara Kürtçe olarak okul öncesi eğitim verdiğini kaydeden Derince, "Beş merkezde, gruplara göre yarı zamanlı ya da tam zamanlı olarak eğitim verilmekte. Yaklaşık 20 sınıfta 25 eğitimci ders vermekte" dedi. Yine yaz dönemlerinde kurulan tatil kamplarında sosyal aktivitelerin yapıldığını söyleyen Derince, dil eğitimlerin de verildiğini kaydetti. Derince, verilen eğitim ve çocukların katılımının yetersiz olduğunu belirterek, çeşitli bölümlerde yetişkinlere verilen mesleki eğitimlerde de Kürtçenin kullanılmadığına, bunun da eksiklik olduğunu dile getirdi.

KURDî-DER Eş Genel Bbaşkanı Ali Erdemirci, dil mücadelesi sürecinde bölgede ve Türkiye'de kurulan Kürt dil kurumları hakkında bilgi verdi. Eğitim Sen'den Elif Akgül Ateş ise, Eğitim Sen'in eğitim sistemi konusunda bilimsel ve pedagojik açıdan önemli çalışmalar yaptığını belirtirken, MAPER'den Zozan Noyan da, anadil ve anadilde eğitimin önemi ile Maper'in yürüttüğü faaliyetleri anlatan bir sunum yaptı.

Çalıştay, yürütülen tartışmalarla devam ediyor.