Kişiyi rahatsızlıklardan, nazardan koruduğuna, güzellik ve yiğitlik getirdiğine inanılan ve günümüzde 50 yaş üzerindeki kadın ve erkeklerde rastlanılan dövmeler, kişinin özellikle hangi aşirete mensup olduğu ve toplumdaki yerini belirliyor. Daha çok Şanlıurfa'nın Suriye sınırına yakın bölgelerde yaşayanların tercih ettiği dövmelere gençlerin ilgisi ise gün geçtikçe azalıyor.
ARTIK KİMSE İLGİ GÖSTERMİYOR
Araştırmacı yazar Ramazan Özgültekin, yüz yıllardır sadece Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde değil, Ortadoğu'da yaşayan birçok toplumda erkeklerin ve kadınların daha güzel görünmek için dövme yaptırdığını söyledi.
Yöresel dövme olan "dek" geleneğinin bilimsel araştırmalara konu olduğunu belirten Özgültekin, "Tarihiyle ilgili net bilgiler olmasa da dek geleneğine daha çok Ortadoğu'da Arap ve Kürtlerin yoğun yaşadığı bölgelerde rastlanılıyor. Yöredeki kadınlar geçmişte eşlerine güzel görünmek için ya da mutluluk getirdiğine inandıkları için yüzlerine dövmeyle çeşitli şekiller yaptırırdı" dedi.
Yöresel dövmenin yapılışını anlatan Özgültekin, şöyle devam etti:
"Dek yapımında 'El-Merare' denilen hayvan safrasından elde edilen öd, sirac denilen idare lambasından elde edilen is ve doğum yapan kadın sütü kullanıyordu. Bu karışımı kadınlar yüzlerine, erkekler ellerine ve kollarına yaptırırdı. Kadınlar güzel görünmek için dudak, çene, alın bölgelerine ay-yıldız ve ben noktası gibi figürler yaptırırken, erkekler de güç simgesi olarak kılıç, yılan ve üç nokta gibi figürleri tercih ederdi."
DÖVMENİN İZLERİ SİLİNECEK
Özgültekin, yöresel dövmelerde doğal malzemelerin kullanıldığı için sağlıklı olduğunu ve derinin içine işlendiği için hiçbir zaman silinmediğini ifade etti.
Günümüzde yapılan dövmelerde ise yapay ilaç ve boya kullandığı için sağlıklı olmadığını belirten Özgültekin, şunları kaydetti:
"Son yıllarda gençler yöresel dövmelere rağbet etmiyor. Son 30 yıldır dövme yaptıranlara pek rastlanmıyor. Daha çok yaşlılarda görülüyor. Böyle giderse yöresel dövmeler kısa bir süre kaybolacak. Özellikle Siverek'te bu geleneğin izlerine çok ender rastlanır oldu. Yöresel dövme yaptıran insanlar da öldüğü zaman bu geleneği izleri tamamen silinecek."
Siverek'te yaşayan 80 yaşındaki Şefika Agriş ise geleneklere uyarak ergenlik çağında dövme yaptırdığı söyledi. Şimdi gençlerin yöresel dövmelere göstermediğini belirten Agriş, "Dövmeleri evleneceğim erkeğe güzel görünmek için yaptırmıştım. Yüzümdeki dövmeleri annem yaptı" dedi.
Şehmuz Çelik de 35 yıl önce büyüklerine özenerek yüzüne dövme yaptırdığını kaydetti.
DİYARBAKIR SÖZ GAZETESİ
Güncelleme Tarihi: 17 Ocak 2014, 13:43
